જવેરચંદ મેઘાણીની યાદમાં

મારૂ બાળપણ ભાવનગરમાં વીત્યુ હોવાથી હું મેઘાણી કુટુંબમાં સૌને ઓળખું છું. ખાસ કરીને અમેરિકા આવેલા દરેક સભ્ય સાથે પાછળથી વધારે પરિચય થયો. તેની દીકરી પદ્મલા મારા વર્ગમાં ભણતી. અને જયંતભાઈ મારા કરતા એક વર્ષ આગળ ભણતા. ભાવનગરના ઘરશાળામાં ભણી એટલે અમે ઝવેરચંદ મેઘાણીના ઘણાં ગીતો ગાયા છે. રવિન્દ્ર સંગીતમાં પ્રહલાદ પારેખ અને મેઘાણીના બંગાળી ભાષાના …

સાહિત્યકારની ખુમારી

સાહિત્યનું ક્ષેત્ર વૈભવ અથવા આરામને માટે અવકાશ નથી આપતું. એ તો પ્રાણ તેમ જ શરીરને, લાગણીના તેમ જ બુદ્ધિના તંત્રને નિચોવી લેનાર ધંધો છે. પ્રત્યેક સાહિત્યકારના મોંમાં એક જ વાત શોભે — કે દુનિયાના કોઈ પણ ધંધાદારી કરતાં હું દરિદ્ર નથી. માનવીને એકબીજાનાં ને સમજતાં કરવા માટે હું જબાન બન્યો છું, ને એ જબાનરૂપે મારું …

ડગમગતો પગ

ડગમગતો પગ રાખ તું સ્થિર મુજ, દૂર નજર છો ન જાય;   દૂર મારગ જોવા લોભ લગીર ન, એક ડગલું બસ થાય, મારે એક ડગલું બસ થાય.     લેખક: નરસિંહરાવ દિવેટીઆ સંપાદક: મહેન્દ્ર મેઘાણી (ગીત એક ગાયું ને વાયરે વાવ્યું ...)

ઝવેરચંદ મેઘાણીની યાદમાં

ઝવેરચંદ મેઘાણીની યાદમાં દુનિયાને ડહાપણ અને સલૂકાઈથી વાતો શીશીખવનાર અંતરે સદા કળકળતો હતો. એના આંતરિક મનોમંથનમાં સાથ કે સહાય આપે એવા મિત્ર કે મુરબ્બી વિનાનો એ એકલો અટૂલો સંસાર-ધરતી પરનો પ્રવાસી હતો. દુનિયા એમને સમજવા જેવી સ્થિતિમાં આવી ત્યારે એણે અમર પંથ લીધો. પચીસ વર્ષ વધુ કાઢ્યાં હોત તો ગુજરાતના એ ટાગોર હતા. “મેઘાણી: સ્મરણમૂર્તિ”, …

સોના નાવડી

ગાજે ગગને મેહુલા રે, વાજે વરસાદ ઝડી. નદી-પૂર ઘૂઘવિયાં રે, કાંઠે બેઠી એકલડી! મારા નાના ખેતરને રે, શેઢે હું તો એકલડી! મેં તો ધાન વાઢી ઢગલા કરિયા, ડૂંડા ગાંસડી ગાંસડીએ ભરિયાં; ત્યાં તો વાદળ ઘોર તૂટી પડિયા. ભીંજું ઓથ વિનાની રે, અંગે અંગે ટાઢ ચડી; મારા નાના ખેતરને રે, શેઢે હું તો એકલડી. સામે કાંઠે …

ઝવેરચંદ મેઘાણી જયંતી: ૧૭ અોગસ્ટ

આજે, ૧૭ ઓગસ્ટ, ઝવેરચંદ મેઘાણીની જન્મ જયંતી છે.  તેમની રવીન્દ્ર વીણા ખોલતા, ૧૮૪ પાનાનો પ્રસાદ ધરુ છું. સાથી એક દિનની વાત યાદ આવે છે.  ખેતરને શેઢે ઘાંસની હરિયાળીમાં એકલી બેઠી બેઠી એક ખેડુની કન્યા બપોરે ચોટલો ઓળતી હતી. પાળેલું કુરકુરિયું પાછળથી આવીને એ કન્યાના ચોટલાને આમતેમ ઊડતો દેખી, રમત માની, કુદાકુદ કરતું ડાઉડાઉ બોલીને ચોટલાને વારમવાર કરડવા લાગ્યું. …